
Angkarn Kallayanapong
อังคาร กัลยาณพงศ์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ ประจำปี พ.ศ. 2532
(พ.ศ. 2469 – 2555)
อังคาร กัลยาณพงศ์ เกิดที่จังหวัดนครศรีธรรมราช ในวัยเด็กมีชื่อว่า สมประสงค์ ต่อมาประสบปัญหาสุขภาพหนักจนเกือบเสียชีวิต ครอบครัวจึงตั้งชื่อให้ใหม่ว่า บุญส่ง ภายหลังได้ตั้งชื่อให้ตัวเองว่า อังคาร อันเป็นสัญลักษณ์ของการเกิดใหม่จากเถ้าถ่าน สำเร็จการศึกษาระดับประถมที่โรงเรียนวัดจันทาราม และโรงเรียนเบญจมราชูทิศ นครศรีธรรมราช ระดับอุดมศึกษาเข้าศึกษาที่สถาบันเพาะช่าง และต่อมาศึกษาต่อที่คณะจิตรกรรม ประติมากรรม มหาวิทยาลัยศิลปากร รุ่นที่ 4 ภายใต้การสอนของศาสตราจารย์ศิลป พีระศรี อย่างไรก็ตาม เขาเรียนได้ถึงเพียงปีที่สามก่อนจะต้องออกจากมหาวิทยาลัย
ตลอดช่วงชีวิตการทำงาน อังคารมีชื่อเสียงและได้รับการยอมรับทั้งในด้านผลงานวรรณกรรมและจิตรกรรม ผลงานของอังคารได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางโดยเฉพาะในแวดวงวรรณกรรมและศิลปะ ได้รับรางวัลกวีดีเด่นจากมูลนิธิเสฐียรโกเศศ-นาคะประทีปในปี พ.ศ. 2515 และได้รับรางวัลวรรณกรรมยอดเยี่ยมแห่งเอเชีย (S.E.A. Write Award) จากบทกวีรวมเล่ม “ปณิธานกวี” ในปี พ.ศ. 2529 นอกจากนี้ เขายังได้รับการยกย่องให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ (กวีนิพนธ์) ในปี พ.ศ. 2532 และได้รับพระราชทานโล่และเข็มเชิดชูเกียรติจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี อีกทั้งยังได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์จัตุรถาภรณ์มงกุฎไทยในปี พ.ศ. 2535 อังคารมีโอกาสจัดแสดงนิทรรศการศิลปะหลายครั้งทั้งในและต่างประเทศ ในปี พ.ศ. 2506 เขาเข้าร่วมแสดงงานในนิทรรศการศิลปะกลุ่มศิลปินไทยที่ประเทศสิงคโปร์ และในปี พ.ศ. 2507 ได้จัดแสดงผลงานที่คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และที่ The Gift Gallery ถนนเพชรบุรี นอกจากนี้เขายังมีนิทรรศการกลุ่มที่ศูนย์บริทิชเคาน์ซิล กรุงเทพฯ ในปี พ.ศ. 2514 และในปี พ.ศ. 2540 และ 2551 ได้รับเกียรติให้จัดนิทรรศการเชิดชูเกียรติที่หอศิลป์วังท่าพระ มหาวิทยาลัยศิลปากร
แนวทางศิลปะของอังคารมีเอกลักษณ์ที่โดดเด่นทั้งด้านวรรณกรรมและจิตรกรรม ผลงานวรรณกรรมของเขาสะท้อนความคิดอิสระ ใช้ภาษาที่งดงาม ลึกซึ้ง แต่แข็งแกร่งและแหวกแนว ส่วนงานจิตรกรรมของเขาโดดเด่นในการใช้เทคนิคเกรยองหรือชาร์โคล ถ่ายทอดเนื้อหาที่เชื่อมโยงกับปรัชญาและพุทธศาสนา ในช่วงบั้นปลายของชีวิต อังคารเผชิญกับปัญหาสุขภาพหลายประการและเสียชีวิตจากภาวะไตวายในวันที่ 25 สิงหาคม 2555 ผลงานของเขายังคงได้รับการศึกษาค้นคว้าและจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ศิลปะหลายแห่ง รวมถึง MOCA BANGKOK
Reference:
The Art Auction Center. (n.d.). Angkarn Kalayanapong: The charcoal poet proclaiming poems and moral lessons. Retrieved March 12, 2025, from https://theartauctioncenter.com/angkarn-kalayanapong-the-charcoal-poet-proclaiming-poems-and-moral-lessons/
Angkarn Archives. (n.d.). Angkarn Kalayanapong: The archives. Retrieved March 12, 2025, from https://www.angkarnarchives.com/en/